Een interview, waarbij je geen enkele vraag hoeft te stellen… best een unieke ervaring. En dat was niet het enige bijzondere aan het gesprek voor dit artikel. Apotheek De Drie Stellingen bestaat veertig jaar. De vier apothekers die in deze periode aan het roer hebben gestaan, zaten voor de allereerste keer tegelijk met elkaar aan tafel: oprichter Hage Verduyn samen met zijn opvolgers Kees van der Graaf, Twan Jansen en  Rogier Hilbers. Vier verschillende persoonlijkheden, maar allemaal even gedreven en een tikkeltje opstandig. ‘Er is veel veranderd, maar eigenlijk ook weer niet’, zo luidt na afloop de conclusie. Met veel bevlogenheid en passie voor het vak delen de heren hun ervaringen.

Veertig jaar geleden streek Hage Verduyn als eerste apotheker neer in Ooststellingwerf. Tot dat moment werd de verstrekking van medicijnen nog via apotheekhoudende huisartsen geregeld. „Ik werd gedreven door idealisme”, blikt hij terug. „Een studie farmacie waar ik zeven jaar over had gedaan… vreemd dat het er destijds door de huisartsen ‘even bijgedaan kon worden’. Ik wilde dat geneesmiddelen goed gebruikt werden. Dat was mijn belangrijkste drijfveer. Je kunt wel een slaapmiddel voorschrijven, maar je moet ook goed in beeld hebben wat de bijwerkingen zijn.”

APOTHEEKRIJP
Niet dat de huisartsen het in Ooststellingwerf niet goed deden, maar ieder zijn vak. Dat zagen de huisartsen in Ooststellingwerf zelf ook in, waarop de gemeente ‘apotheekrijp’ werd verklaard. De uit Franeker afkomstige Hage pakte hierop zijn kans en startte in 1980 de eerste apotheek in Ooststellingwerf aan de Molenweg in Oosterwolde. „Ik ben toen ook gelijk verhuisd. Goed voor de sociale binding”, zegt hij met een knipoog richting de twee huidige apothekers Rogier en Twan die beiden (nog) in Assen wonen. Verhuizen of niet, bij alle vier de apothekers heeft de patiënt altijd bovenaan gestaan. Dat ze daarvoor soms tegen de stroom in moeten roeien, hebben ze er graag voor over. „De enorme lef en durf die ik bij Hage heb gezien, het heeft mijn toekomst bepaald”, zegt Kees die in 1983 bij de apotheek in Oosterwolde stage kwam lopen. „Zijn drijfveer… zijn moderne aanpak en de manier waarop je met mensen omgaat… zeer indrukwekkend”, aldus Kees. Als voorbeeld noemt hij het felle verzet van Hage tegen de zogenoemde Ziekenfondsknaak. In de jaren tachtig moesten Ziekenfondsverzekerden fl 2,50 per recept bijbetalen met een maximum van fl 125,- per jaar. „Zo ga je niet met mensen om”, stelt Hage.

VECHTERSMENTALITEIT
Dezelfde vechtersmentaliteit liet Rogier onlangs nog zien. Door zorgverzekeraars werd besloten dat zorgmiddelen als medische voeding, incontinentie- en verbandmaterialen alleen nog volledig vergoed worden als deze online bij een door hen gecontracteerde landelijke medische speciaalzaak worden afgenomen. „Als enige apotheek in Nederland is het ons gelukt om deze hulpmiddelen te blijven verstrekken”, vertelt Rogier. „We zijn erg blij dat dit gelukt is, want voor ons is het ontzettend belangrijk dat wij deze service kunnen blijven bieden.” Hage knikt instemmend en slaakt een diepe zucht. „Er is zoveel veranderd. Vroeger was de inkoopprijs bepalend en de vergoeding voldoende om te bestaan. Nu kiest de zorgverzekeraar het goedkoopste geneesmiddel en is de werkvergoeding te laag. Als apotheker ben je daarom nu veel meer gericht op bedrijfswinst.” Desondanks stellen de huidige apothekers Twan en Rogier evenals hun twee voorgangers de zorg centraal. „Binnen de gestelde kaders zoek je daarom constant de vrijheid op”, zegt Twan. „Dat zal ook wel een beetje onze Friese eigengereidheid zijn. We willen het graag op onze eigen manier doen en geloven in onze eigen kracht.”

ZELF BESLISSEN
Er wordt daarom door apotheek De Drie Stellingen ontzettend veel geïnvesteerd in het verlenen van zorg. Niet alleen een medicijn verstrekken, maar vooral ook uitleg geven aan de patiënt waarom iets gebruikt moet worden en hoe. Het was destijds voor Hage al een belangrijke doelstelling. „Ik hield onder andere lezingen voor de ‘Vrouwen van Nu’. Om uit te leggen dat een dokter niet beslist, maar dat je zelf kunt beslissen.  Wellicht zijn we daar in deze tijd een beetje in doorgeslagen, maar destijds was dat nog heel anders.” De Drie Stellingen was ook één van de eerste apotheken in Nederland die ging werken met een speciale thuiszorgconsulente. „Dat was Jetty Lise”, blikt Kees terug. „Zij was echt gigantisch gemotiveerd en betrokken. Wij hebben daar toen veel goede respons op gekregen. Haar collega Dina, wilde bijvoorbeeld zelf ervaren hoe het is om met een natte ‘luier’ boodschappen te doen!” „Juist het in gesprek gaan met de mensen is ook voor ons nog steeds ontzettend belangrijk”, aldus Twan. „Inzetten op preventie en de zorg zoveel mogelijk lokaal zien te houden, zoals we dat nu met de hulpmiddelen hebben geregeld.” Om als apotheek lokaal het verschil te kunnen maken, is De Drie Stellingen bewust nog zelfstandig. „Natuurlijk hadden we de apotheek aan een grote keten kunnen verkopen, maar dat hebben wij juist niet gedaan”, zegt Kees. „Wij blijven hier liever zelf aan het roer staan en lokaal betrokken.”

ANDERHALVELIJNSZORG
De apotheek gaat daarin zelfs nog een stapje verder. Het is niet alleen zorg op lokaal niveau behouden, maar zelfs uitbreiden, met daarbij de nadruk op anderhalvelijnszorg. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het maken van een CT-scan of spreekuur op locatie van een medisch specialist. Oosterwolde heeft met Assen, Drachten en Heerenveen drie plaatsen met ziekenhuizen in de buurt. Twan: „Wij zitten hier heel centraal, dus zorg ervoor dat bepaalde zorgdiensten naar Oosterwolde komen.” Zo is onder andere de behoefte aan geestelijke gezondheidszorg groot. Kees is dan ook blij dat onder andere de GGZ- InterPsy een plekje in het  GezondheidsCentrum aan de Brink heeft gevonden. Samen met Ate Buiteveld stond hij aan de wieg van het GezondheidsCentrum dat in juni 2006 is geopend. De apotheek verhuisde in dat jaar van de Molenweg naar het nieuwe onderkomen aan de Brink. Op initiatief van Kees is in de jaren negentig de apotheek in Appelscha opgezet.

ZENDMAST
Staan de vier apothekers min of meer voor dezelfde normen, waarden en ambities, vakinhoudelijk is er natuurlijk ontzettend veel veranderd.  Zo draaide Hage in de eerste jaren van zijn carrière als apotheker altijd dienst, dus ook ’s avonds en in het weekend. In zijn tuin had hij een grote zendmast staan, want hij moest immers altijd bereikbaar zijn. Met de komst van Kees deelden beiden de diensten. Anno 2021 bestaat het team van apotheek De Drie Stellingen uit vijf apothekers en tientallen medewerkers en is de avond en weekenddienst ondergebracht in speciale spoed-apotheken. Om te zorgen dat het op tijd innemen van de juiste medicijnen goed zou verlopen, hebben de apothekers in 2001 een robot gekocht, die pillen per innamemoment verpakt. „Dat is nu SPITS geworden, de meest moderne geneesmiddelverpakfabriek ter wereld”, zegt Twan met trots. Werden in het verleden veel zalven en medicijnen zelf bereid, dat gebeurt heden ten dage nog sporadisch. De meeste medicijnen worden kant-en-klaar aangeleverd en alles is geautomatiseerd. „Voor alles zijn nu duidelijke protocollen gekomen”, vertelt Kees. „Denk onder andere aan een bijwerkingen-registratiesysteem of richtlijnen rondom zelfbeschikkingsrecht.” Het zijn ontwikkelingen waar de vier apothekers onderling niet over uitgepraat raken. Van Softenonbaby’s tot Diagnose Behandel Combinaties, alles komt tijdens het gesprek voorbij. „Handelen vanuit de zorgvraag die de patiént heeft, dat is uiteindelijk de belangrijkste evolutie geweest”, zo concludeert Rogier. „En daar zullen we ons in de toekomst ook absoluut voor blijven inzetten.”